Cây luồng là một trong những loài tre bản địa phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc, đặc biệt là Thanh Hóa và Hòa Bình. Khi nhắc đến họ tre trúc, hầu hết mọi người thường nghĩ ngay đến cây tre truyền thống mà ít ai biết rằng cây luồng cũng thuộc cùng họ và có nhiều đặc điểm riêng biệt. Vậy cây luồng là cây gì và nó có gì đặc biệt và khác như thế nào so với cây tre? Hãy cùng Vilata khám phá trong bài viết này nhé!
1. Cây luồng là cây gì?
Do được trồng phổ biến ở Thanh Hóa, cây luồng còn được gọi với cái tên quen thuộc là “Luồng Thanh Hóa”. Loài cây này có tên khoa học là Dendrocalamus membranaceus Munro hoặc Dendrocalamus barbatus, thuộc họ Hòa Thảo, phân họ Tre Trúc. Cây luồng mọc thành từng bụi lớn nhưng không quá dày đặc, mỗi cụm có thể lên đến 100 – 200 cây.
Mặc dù thuộc nhóm cây thân thảo, nhưng thân cây luồng lại vô cùng cứng cáp, dẻo dai và bền bỉ. Đặc biệt, tre luồng Việt Nam được đánh giá là có độ cứng cao nhất thế giới, gấp 5 lần so với tre Moso của Trung Quốc. Điều này có được nhờ cấu trúc sợi vân của cây luồng lớn hơn đáng kể so với nhiều loại tre khác.
Chính nhờ độ cứng vượt trội, cây luồng trở thành vật liệu quý trong xây dựng, sản xuất nội thất và trang trí không gian sống. Không chỉ vậy, loài cây này còn được các tổ chức quốc tế đánh giá cao góp phần bảo vệ môi trường và trở thành một nguồn nguyên liệu bền vững trong tương lai.
2. Đặc điểm hình thái của cây luồng
Cây luồng là loài ưa sáng, sinh trưởng nhanh và ít tốn công chăm sóc, rất phù hợp với khí hậu nóng ẩm của vùng nhiệt đới. Loài cây này có thể được trồng theo nhiều cách khác nhau. Chúng có thể tạo thành những cánh rừng luồng thuần loại rộng lớn hoặc phát triển xen kẽ với các cây gỗ khác trong rừng hỗn giao.
Thân cây
Cây luồng có thân ngầm dạng củ, thân khí sinh mọc cụm và ít độ thon. Thân cây có nhiều cành, không có gai.
Trung bình, cây cao khoảng 14m, phần ngọn cong nhẹ 1m, đường kính thân khoảng 10cm. Lóng tre dài khoảng 30cm, vách dày 1cm, thân tươi nặng khoảng 37kg. Phần gốc tròn đều chiếm 2/3 thân. Mỗi đốt có một cành chính to và dài, kèm theo 2-5 cành nhỏ hơn. Đặc biệt, cành chính có phần gốc phình to (gọi là đùi gà), giúp phát triển thành mầm và rễ.
Lá
Lá luồng có hình mũi giáo, hai mép có răng cưa rất nhỏ. Khi còn non, lá có màu xanh thẫm, mềm mại, khi già chuyển xanh nhạt với những đốm nhỏ màu gỉ sắt. Mo tre có hình chuông, đáy rộng 10-30cm, cao khoảng 37cm. Mo non có màu vàng xanh ở phần dưới và vàng đỏ ở phần trên, bên ngoài phủ nhiều lông màu nâu tím hoặc hung đen.
Mo
Lá mo có lông ở cả hai mặt, hơi cong ngửa ra ngoài. Khi cây măng phát triển đến giai đoạn nhất định, mo sẽ rụng dần. Măng luồng có màu sắc thay đổi theo độ cao, ban đầu là tím nâu, sau chuyển tím hồng, tím đỏ, rồi dần sang tím cam hoặc đỏ hồng. Khi tiếp xúc nhiều với ánh sáng, măng chuyển sang màu xanh vàng hoặc xanh xám nhạt.
Hoa
Hoa luồng mọc thành từng cụm hình cầu trên các đốt của cành hoa tự. Hoa tre luồng không mang lá, có màu lục vàng.
3. Phân bố
Cây luồng có thể mọc tự nhiên thành từng cụm ven sông Mã, thuộc tỉnh Sơn La. Tuy nhiên, Thanh Hóa mới được xem là cái nôi của loài cây này, nên thường được gọi với cái tên quen thuộc “Luồng Thanh Hóa”, dù phần lớn diện tích ở đây là rừng trồng.
Ngày nay, luồng được trồng rộng rãi ở khu vực Bắc Trung Bộ và dần mở rộng ra nhiều tỉnh miền Bắc lẫn miền Nam. Đặc biệt, tại khu vực trung tâm Bắc Bộ, phong trào trồng luồng ngày càng phát triển mạnh, dần thay thế một số giống tre truyền thống trước đây như tre diễn trứng. Ở các tỉnh phía Nam như Đông Nam Bộ hay Quảng Trị, luồng cũng đã được đưa vào trồng thử nghiệm và bước đầu cho thấy khả năng sinh trưởng ổn định.
4. Phân biệt cây luồng và các loài tre khác
Trong tự nhiên thì bạn có thể phân biệt cây luồng là cây gì? Còn cây tre là cây gì không? Mặc dù cùng thuộc họ tre trúc, cây luồng và cây tre có những điểm khác biệt rõ rệt:
- Kích thước: Cây luồng thường có kích thước lớn hơn so với nhiều loài tre khác. Thân cây luồng có thể đạt chiều cao từ 18-20 m, trong khi nhiều loài tre thông thường chỉ cao khoảng 10-15 m
- Hình dáng thân: Thân cây luồng thẳng, tròn đều và ít thon hơn so với cây tre. Ngoài ra, cây luồng không có gai, trong khi một số loài tre có gai trên thân hoặc cành
- Lá: Nhỏ hơn so với lá của nhiều loài tre khác, tạo nên sự khác biệt về hình thái giữa hai loài.
- Về ứng dụng: Luồng thường được ưa chuộng trong xây dựng nhờ độ cứng chắc, trong khi tre được sử dụng rộng rãi hơn trong đời sống hàng ngày nhờ tính linh hoạt và dễ gia công.
5. Giá trị kinh tế của cây luồng
Tre luồng nổi bật với khả năng phát triển nhanh chóng, chỉ sau 3-5 năm trồng đã có thể thu hoạch, trong khi các loại gỗ cứng phải mất đến 40 năm mới đạt chất lượng khai thác. Rừng luồng sau 5-6 năm có thể bắt đầu khai thác, và từ năm thứ 9-10 trở đi, việc thu hoạch trở nên ổn định hơn. Đặc biệt, chỉ cần trồng một lần nhưng có thể thu hoạch nhiều lần, nếu chăm sóc đúng kỹ thuật, chu kỳ khai thác có thể kéo dài đến 40-50 năm. Đây chính là lý do tre luồng được xem như giải pháp thay thế bền vững cho gỗ trong tương lai.
Với dáng thẳng từ gốc lên ngọn, tre luồng rất thích hợp để sản xuất các mặt hàng tiêu dùng hoặc vật liệu xây dựng, thậm chí xuất khẩu. Tại địa phương, người ta dùng tre luồng để làm chiếu, cột nhà, đồ nội thất. Măng luồng cũng là món ăn ngon với kích thước lớn, thường được dùng tươi hoặc phơi khô, mỗi măng trung bình nặng khoảng 1,15kg.
6. Địa điểm mua cây luồng uy tín
Nếu bạn đang tìm kiếm nguồn cung tre luồng chất lượng cao, Vilata chuyên cung cấp tre luồng đạt tiêu chuẩn, được tuyển chọn kỹ lưỡng từ những vùng nguyên liệu tốt nhất, đảm bảo độ bền, độ dẻo dai và tính thẩm mỹ vượt trội.
Vilata cam kết mang đến sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, quy trình xử lý nghiêm ngặt. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp vật liệu rơm, tre, cót ép, Vilata không chỉ mang đến sản phẩm chất lượng mà còn hỗ trợ tư vấn tận tình, giúp khách hàng lựa chọn được loại tre phù hợp với nhu cầu. Khi mua hàng tại Vilata, bạn có thể hoàn toàn yên tâm về chất lượng cũng như giá thành cạnh tranh. Hãy liên hệ ngay với Vilata để nhận tư vấn và nhận báo giá chi tiết hơn nhá!
